Kielich i patena

Symbolika tych wyjątkowych naczyń, wykonanych głównie z metali szlachetnych – złota lub srebra, jest bardzo bogata. Przywołują na myśl ostatnią wieczerzę. Wtedy – jak zapisali ewangeliści i zrelacjonował św. Paweł – „Jezus wziął chleb i odmówiwszy błogosławieństwo, połamał go i dał uczniom, mówiąc: »Bierzcie i jedzcie, to jest moje Ciało«. Następnie wziął kielich, dzięki czynił i dał im, mówiąc: »Pijcie z niego wszyscy, bo to jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów«” (Mt 26,26-28; Mk 14,22-25; Łk 22,15-20; 1 Kor 11,23-25). Niektórzy twierdzą, że symbolika kielicha i pateny nawiązuje też do nowego grobu Pana Jezusa, bo naczynia te służą do składania w nich Ciała i Krwi Zbawiciela. Początkowo, gdy w pierwszym tysiącleciu chrześcijaństwa Komunii Świętej udzielano wiernym pod dwiema postaciami, naczynia te były zdecydowanie większe. Miały inny kształt. Kielich na przykład miał dwa uchwyty ułatwiające podtrzymanie go, zwykle przez diakona. Widać to na dawnych obrazach. Stopniowe zanikanie Komunii św. udzielanej pod postaciami chleba i wina doprowadziło do zmniejszania się wymiarów naczyń używanych podczas liturgii. Obecnie patena nieznacznie wystaje poza obręb czary kielicha. Kiedyś jednak była zdecydowanie większa. Składano na niej chleb przeznaczony do przeistoczenia, połamania i rozdania wiernym jako Ciało Pańskie. Dziś spotkać możecie tzw. głębokie pateny, mieszczące zarówno hostie przeznaczone dla celebransa, jak i komunikanty (mniejsze hostie) rozdawane uczestnikom liturgii. Dobrze, jeśli podczas Mszy wierni mogą spożyć Ciało Pańskie konsekrowane w czasie liturgii, w której uczestniczą. Panowie Ministranci! Najczęściej macie do czynienia z pateną podstawianą pod brodę lub dłonie przyjmującego Komunię. Zabezpiecza ona ewentualne upuszczenie Hostii albo jej okruchów na posadzkę. Po rozdaniu Komunii kapłan przejmuje trzymaną przez was patenę i subtelnie zsuwa do kielicha pozostałe cząstki eucharystyczne. Wszystko po to, by nie zbezcześcić świętych postaci. Na przestrzeni wieków również kielichy przybierały bardzo różne kształty. Nie wolno ich jednak mylić z tzw. puszką (cyborium), nawet jeśli należy ona do naczyń liturgicznych ściśle związanych z Eucharystią. Puszki służą do przechowywania konsekrowanych komunikantów w tabernakulum. Podczas Mszy z licznym udziałem wiernych szafarze Komunii św., również z nich rozdają Ciało Pańskie. Panowie Ministranci, trzymając w ręku kielich lub patenę, pamiętajcie, to najważniejsze i najgodniejsze naczynia liturgiczne. Bez nich nie ma mowy o Eucharystii, żywej obecności Boga w sakramentalnych znakach.