17 września 1939 r. strażnice Korpusu Ochrony Pogranicza pierwsze stawiły opór Sowietom

W momencie sowieckiego natarcia wschodniej granicy RP strzegły bataliony Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP) liczące ok. 12 tys. osób. Na wschód od linii Bugu znajdowało się także ponad 200 tys. żołnierzy z zapasowych jednostek Wojska Polskiego. Historycy szacują, że siły napastnika liczyły co najmniej 80 dywizji Frontu Białoruskiego i Ukraińskiego, łącznie ok. 1,5 mln żołnierzy w trzech rzutach, ponad cztery tysiące czołgów oraz ok. 1800 samolotów bojowych. Większość z blisko 800 polskich czołgów i 392 samolotów bojowych było użytych w walce z Niemcami.

Przypomniał, że w latach 20. w Sztabie Generalnym WP zakładano plan wojny prowadzonej z dwoma sąsiadami jednocześnie, jednak zarzucono go, gdyż uznano, że ewentualny konflikt będzie toczył się wyłącznie pomiędzy Polską a Rosją, lub Niemcami, a przy dysproporcji potencjałów sąsiadów jednoczesna walka przeciw nim jest niemożliwa.

Od początku 1939 r., po formułowanych przez Berlin żądaniach udostępnienia przez Polskę eksterytorialnego "korytarza" - drogi łączącej III Rzeszę z prowincją Prusy Wschodnie - polskie dowództwo brało pod uwagę już tylko wojnę z Niemcami. Wówczas większość oddziałów KOP przesunięto z granicy z ZSRS na zachodnie rubieże RP, formując z nich rezerwowe dywizje piechoty WP.

Najdłużej bój z Sowietami prowadziły oddziały gen. bryg. Wilhelma Orlika–Rückemanna. Po rozpoczęciu natarcia stał on na czele zgrupowania KOP. Z własnej inicjatywy wydał rozkaz obrony i przeciwstawił się próbom zajmowania polskich terenów. 28 września pod Szackiem na Wołyniu jego żołnierze zniszczyli co najmniej kilkanaście sowieckich czołgów z 411 batalionu pancernego, zginęło kilkuset sowieckich żołnierzy. Nie udało się jednak oskrzydlić sowieckich oddziałów i 29 września podkomendni generała przebili się w kierunku Bugu. 1 października stoczyli ostatnią bitwę - pod Wytycznem, zadając agresorom poważne straty w ludziach i sprzęcie.

W trakcie walk z Sowietami w 1939 r. zginęło ok. 2,5 tys. żołnierzy WP i KOP. Ok. 20 tys. było rannych i zaginionych. Do niewoli sowieckiej dostało się ok. 250 tys. żołnierzy, w tym co najmniej 10 tys. oficerów. Straty sowieckie szacuje się na blisko 3 tys. zabitych i 6-7 tys. rannych.