Pracowite śpiochy

Świstak to najsympatyczniejsze zwierzątko w Tatrach – tak jednogłośnie orzekły dzieci odwiedzające muzeum Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wygrywa nawet z brązowym misiem. Piotr Krzan, pracownik Sekcji Ochrony Fauny Tatrzańskiego Parku Narodowego, pomógł nam lepiej poznać tego śmiesznego futrzaka.

 

W RODZINIE

Świstaki żyją w określonej hierarchii. To znaczy, że każdy ma określoną funkcję i swoje miejsce. Żyją w tak zwanych koloniach, jakby rodzinach. – W naszych, polskich Tatrach mamy teraz ok. 50 koloni – mówi Piotr Krzan. – Przyjmujemy, że w kolonii żyją mniej więcej 4 świstaki, ale tak naprawdę bez oznakowania zwierzaka, nie jest możliwe dokładne określenie, ile ich jest – dodaje. Po urodzeniu świstaki są całkiem ślepe i bezbronne, więc nie wychodzą z nory. Karmi je mama. Gdy mają ok. półtora miesiąca, zaczynają same zbierać rośliny, kłącza i korzenie roślin. Małe świstaki zostają przy rodzicach do 3, 4 roku życia, a potem wyruszają szukać swojego miejsca. Żyją mniej więcej 20 lat.

 

NA STRAŻY

Jedną z ważniejszych aktywności świstaków jest jedzenie, choć nie robią tego tylko dla przyjemności. Chodzi o to, że muszą zebrać tyle tłuszczu, żeby przeżyć sen zimowy. Jedzenie odbywa się w ustalonym porządku. Gdy większość kolonii je, zazwyczaj dwóch osobników stoi na straży. – Świstaki mają świetny wzrok, który pozwala szybko dostrzec niebezpieczeństwo – tłumaczy Piotr Krzan. – Jeden ze strażników staje na wzniesieniu i obserwuje okolicę. Drugi stoi trochę niżej. Świstaki strażnicy przybierają  pozycję tak zwanej stójki. To znaczy, siadają wyprostowane na tylnych łapkach i jeżeli zobaczą niebezpieczeństwo, wydają ostrzegawczy gwizd. Wtedy wszystkie uciekają do specjalnych nor ucieczkowych. – Jest to ważny system ochronny – dodaje pan Piotr – ponieważ zagrażają im takie drapieżniki i ptaki jak lis, ryś, orzeł czy kruk.

 

SYPIALNIA I TOALETA

Świstaki mają kilka rodzajów nor. Najważniejszą i najlepiej zbudowaną jest nora zimowa. Może być długa na kilkanaście metrów i głęboka na blisko 2 metry. Główną częścią nory zimowej jest komora wypełniona trawą. To posłanie, czyli łóżka świstaków. Osobną komorę zajmuje toaleta. – Świstaki są bardzo czystymi zwierzętami i w terenie też mają  specjalne nory-latryny – mówi pan Piotr. Najwięcej jest płytkich nor ucieczkowych, w których mogą się szybko schować. Latem świstaki mieszkają w norach letnich, płytszych niż nory zimowe.