300 unikalnych figur i kapliczek przydrożnych na wystawie w Muzeum Etnograficznym

Prawie 300 unikalnych figur świętych i kapliczek przydrożnych można od czwartku 24 kwietnia oglądać na wystawie „Znaki wiary i pamięci – kapliczki, krzyże i figury przydrożne” w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie.

Wystawa prezentuje autentyczne kapliczki słupowe i skrzynkowe, krzyże oraz drewniane lub kamienne figury przydrożne, a także rzeźby stanowiące niegdyś wyposażenie kapliczek.

Obiekty pochodzą ze zbiorów 36 muzeów z całej Polski oraz ze zbiorów prywatnych. Najstarsze – monumentalne figury Chrystusa z Wielkopolski – wykonał Walenty z Grabonoga pod koniec XVIII wieku, najmłodsze pochodzą z ostatnich dziesięcioleci XX wieku.

Do najciekawszych eksponatów należą trzymetrowa drewniana figura „Chrystusa Ukrzyżowanego z krzyża przydrożnego z czaszką i piszczelami” z Woli Droszewskiej koło Kalisza, autorstwa Pawła Bylińskiego z połowy XIX w. oraz równie wysoki „Krzyż kotwicowy z Pasją w kapliczce szafkowej” z 1880 r. z Jaszczewa w powiecie krośnieńskim.(...)

Na wystawie wydzielone są zespoły kapliczek, krzyży i rzeźb charakterystycznych dla różnych regionów Polski. (...)

Krzyże, kapliczki i figury wznoszono w intencjach dziękczynnych, błagalnych, w celu upamiętnienia zmarłych lub jakiegoś ważnego lokalnie wydarzenia.

Był to wybuch powstania, zniesienie pańszczyzny, odzyskanie niepodległości, a nawet wizyta biskupa czy powrót syna z wojska. O intencjach niekiedy informują napisy na figurach. W XVIII i XIX w. szczególnie dużo krzyży i kapliczek postawiono w miejscach masowego pochówku osób zmarłych na cholerę lub w intencji odwrócenia „morowego powietrza”. Do najczęściej upamiętnianych świętych należeli chroniący od powodzi św. Jan Nepomucen, święci Agata, Florian i Wawrzyniec, którzy chronili zagrody od ognia, oraz św. Rozalia i św. Roch, którzy chronili ludzi i zwierzęta przez zarazą.

Wystawa „Znaki wiary i pamięci – kapliczki, krzyże i figury przydrożne” w Państwowym Muzeum Etnograficznym potrwa do 17 sierpnia.