Gdzie w Afryce jest śnieg

Mówisz: Afryka, myślisz: słońce. Tym razem będzie Afryka i śnieg. Tak, na kontynencie afrykańskim można znaleźć śnieg, choć z każdym rokiem jest go coraz mniej. Kilimandżaro, najsłynniejsza góra Afryki, w ostatnich stu latach straciła ponad 80 proc. pokrywy śnieżnej i lodowej. Śnieg pada tu coraz rzadziej, a lodowiec się kurczy.

Białe czapy

Pierwszą osobą, która wspomniała o ośnieżonych szczytach Afryki, był grecki kupiec Diogenes. Około 50 roku przed. Chr. jego statek przybił do wschodnich brzegów kontynentu. Stamtąd rozpoczął on pieszą wędrówkę w głąb afrykańskiego lądu. To wtedy jego oczom ukazały się góry, pokryte białymi czapami. Czy były to tajemnicze Ruwenzori, nazwane potem przez Ptolemeusza, aleksandryjskiego geografa, Górami Księżycowymi? Czy może Diogenes widział położone znacznie bliżej wybrzeża góry Kenia i Kilimandżaro? Ptolemeusz zresztą również wspominał o „białej śnieżnej górze” w sercu Afryki. Mijały kolejne wieki i zapiski o śnieżnych górach pojawiały się u arabskich oraz chińskich podróżników. Dziś afrykańskie ośnieżone szczyty są celem licznych turystycznych wypraw, przyciągając kolejnych śmiałków.

Polacy w Górach Księżycowych

Pasmo Ruwenzori, czyli Gór Księżycowych, rozciąga się pomiędzy dzisiejszą Ugandą a Demokratyczną Republiką Konga. W 1889 roku badał je walijski dziennikarz i poszukiwacz przygód, Henry Morton Stanley. W wyprawie do Gór Księżycowych towarzyszył Stanleyowi niemiecki lekarz, Emin Pasza pochodzący z... Opola (wtedy pod panowaniem pruskim). Pasmo Gór Księżycowych ma sześć szczytów. Najwyższy to Margherita (5109 m n.p.m.), trzeci szczyt Afryki. Jego zdobycie to nie lada wyczyn. Zróżnicowany klimat i ukształtowanie terenu sprawiają, że Góry Księżycowe to jedno z najtrudniejszych do wspinaczki pasm górskich na świecie. Pierwszym Polakiem w Ruwenzori był Jan Czekanowski, który w latach 1907–1908 prowadził tam badania antropologiczne. A w wyższe partie Gór Księżycowych (ponad 4 tys. m n.p.m.) w 1933 roku dotarł w swojej pięcioletniej podróży przez kontynent afrykański Kazimierz Nowak.

Dach Afryki

Najwyższa góra Afryki – Kilimandżaro – przyciąga jak magnes. Ma trzy szczyty. Najwyższy to Kibo (5895 m n.p.m.), następnie Mawenzi (5150 m n.p.m.) i Szira (3940 m n.p.m.). Pierwsze znane wspinaczki na szczyt Kilimandżaro odbyły się w drugiej połowie XIX w. U stóp śnieżnej góry w 1848 roku stanął niemiecki misjonarz Johann Rebmann. „Wielka biała chmura okala szczyt w kraju Czaga” – zanotował. Okoliczni mieszkańcy wierzyli, że góra była zamieszkana przez złe duchy, które pilnowały ukrytych skarbów, srebra i diamentów. Tych, co naruszali spokój góry, duchy zamieniały w bryłę lodu. Niemiec i Szwajcar, Hans Meyer i Ludwik Purscheller, byli pierwszymi, którzy zdobyli (za trzecim podejściem) śnieżną górę. Stało się to 5 października 1889 r. 9 lat później wytyczono pierwszy szlak prowadzący na dach Afryki, jak jest nazywana góra. Pierwszym Polakiem, który w 1910 roku postawił nogę na Kilimandżaro, był profesor Antoni Jakubski, poznański zoolog. Każdego roku kilkanaście tysięcy osób zdobywa afrykański szczyt. – Nam wspinaczka zajęła pięć dni – wspomina dziennikarka, Beata Tomanek. – Codziennie inne pejzaże – tropikalny las, bujna zieleń i rośliny, które rosną tylko pod Kilimandżaro. Forsowanie samego szczytu, ponad 1200 metrów, zaczęliśmy o drugiej w nocy. To już było mierzenie się ze śniegiem i temperaturą minus 20 st. C.  Ale gdy już zdobędzie się górę... Zachwyt!