U Mamy na Wzgórzu Słowików

Siedem kilometrów od miasta Selçuk w Turcji na terenach starożytnego Efezu wznosi się Koressos - Wzgórze Słowików. Miejsce szczególne. Według tradycji właśnie tu św. Jan zamieszkał razem z Maryją aż do czasu Jej wniebowzięcia. Tu apostoł napisał Ewangelię. I tu, trzy wieki później, w 431 r. ogłoszono dogmat o tym, że Maryja urodziła Boga-człowieka. Ruszamy na Wzgórze Słowików.

Mieszkanie Matki Bożej

Meryem Ana Evi, czyli Dom Maryi Matki, przyciąga pielgrzymów i turystów. Miejsce odkryto dopiero pod koniec XIX wieku, w czerwcu 1891 r., na podstawie wizji niemieckiej świętej Katarzyny Emmerich. Badania potwierdziły, że najstarsze mury odnalezionej budowli pochodzą z I wieku, co utwierdziło w przekonaniu, że zbudowano ją na fundamentach domu, w którym mieszkała Matka Boża pod koniec swojego życia. Zgodnie z tradycją do Efezu sprowadził Maryję św. Jan, gdy w Jerozolimie coraz bardziej zaczęto prześladować chrześcijan. I tu, jak głosi tradycja, Jej ziemskie życie zakończyło się zaśnięciem. Stąd została wzięta do nieba.

Dlatego szczególnie uroczyście obchodzony jest na Wzgórzu Słowików dzień wniebowzięcia Matki Bożej, 15 sierpnia. Przychodzą zarówno chrześcijanie, jak i muzułmanie, którzy czczą tu Matkę proroka. Dom Maryi Panny odwiedzili też papieże: Paweł VI, Jan Paweł II i Benedykt XVI.

– Maryja wybrała sobie dom na wzgórzu, choć chrześcijan jest tu mało. Tutejsza wspólnota katolicka to zaledwie kilkanaście osób – mówił ks. Darek Białkowski pracujący w Turcji, gdy odwiedzaliśmy to miejsce.

Jest też inna figura Maryi – w tamtejszej kapliczce, bez dłoni. Skradziono ją w latach 70. XX wieku, potem uszkodzoną odnaleziono na klifach.

– Postanowiono wtedy, by jej nie odnawiać – mówi ks. Darek. – Może Maryja chce przypominać, byśmy byli Jej dłońmi i tak jak Ona pełnili wolę Bożą.

Wizerunek św. Pawła w ruinach

Starożytny Efez wybudowano w pobliżu Morza Egejskiego. Miasto założył lud Jonów w IX w. przed narodzeniem Chrystusa. Tu oddawano cześć bogini Artemidzie, a jej świątynia jest uważana za jeden z siedmiu cudów świata. Budowano ją ponad sto lat.

Przez wieki Efez zdobywali Persowie, Spartanie, Ateńczycy, a ponad wiek przed narodzeniem Chrystusa na dobre rozgościli się tu Rzymianie. Prawie czterysta lat później miasto zniszczyli Gotowie. Prawdopodobnie w ruinach dawnego Efezu odkryto najstarszy wizerunek św. Pawła, który nauczał tu o Chrystusie i Jego Ewangelii, a potem pisał listy do mieszkańców miasta. O nauczaniu św. Pawła w Efezie, o tym, że wielu ludzi przyjęło chrzest, że zostali uzdrowieni i uwolnieni od złych duchów, czytamy też w Dziejach Apostolskich, księdze Nowego Testamentu.  

Cenne szczegóły św. Jana

Wiele gmin chrześcijańskich na terenie dzisiejszej Turcji powstało dzięki św. Janowi. Z Apokalipsy wiemy, że kierował między innymi Kościołami w Efezie, Smyrnie (dzisiejszy Izmir) i Pergamonie (dzisiaj Bergama).

Jedna z legend mówi, że w Efezie Aristodemus, kapłan pogańskiej świątyni Diany, zmusił św. Jana do wypicia trucizny. Apostoł zrobił znak krzyża, wypił i… nic mu się nie stało. Po tym zdarzeniu Aristodemus miał nawrócić się na chrześcijaństwo.

W Efezie święty Jan spisał Ewangelię Pana Jezusa, która jako czwarta znajduje się w Nowym Testamencie. Jan znał zapisane wcześniej Ewangelie Mateusza, Marka i Łukasza, więc skupił się na szczegółach, o których pozostali ewangeliści nie wspomnieli. To dzięki niemu wiemy na przykład o spotkaniu Jezusa z Samarytanką, o uzdrowieniu paralityka, wskrzeszeniu Łazarza czy obmywaniu nóg podczas ostatniej wieczerzy. Od Jana też pochodzą określenia Jezusa: światło, źródło wody żywej, pokarm z nieba, zmartwychwstanie i życie.

Apostoł Jan zmarł w Efezie ok. 104 roku i tu został pochowany. W VI wieku w miejscu grobu św. Jana wybudowano bazylikę ku jego czci. Dziś zarówno o niej, jak i o całym Efezie przypominają ruiny.