Woda wodzie nierówna

Janina Cicha

|

MGN 04/2010

publikacja 15.03.2010 13:14

Woda, wszędzie woda i ani kropli do picia. Tak mówili podobno starożytni żeglarze. Wody na Ziemi jest bardzo dużo, ale do picia nadaje się jej coraz mniej.

Woda wodzie nierówna

Aż dwie trzecie powierzchni kuli ziemskiej pokrywają morza i oceany. Jednak ta woda nie nadaje się picia, bo w niej są rozpuszczone liczne sole, szczególnie chlorek sodu, czyli sól kuchenna. Stopień zasolenia wody morskiej jest bardzo zróżnicowany. Nasz Bałtyk jest słabo zasolony – do 1,1 proc., ale już Morze Martwe aż do 22,0 proc. Przyjmuje się, że przeciętne zasolenie mórz i oceanów wynosi 3,5 proc., to znaczy, że z każdego litra takiej wody, można uzyskać około 35 g soli.

WODA, WSZĘDZIE WODA
Źródłami wody pitnej są rzeki, jeziora, stawy, studnie. Woda występuje jako lód, woda i para wodna, i nieustannie krąży w przyrodzie. Podobnie jak tlen i dwutlenek węgla. Sporą ilość wody zawiera również gleba. Woda wchodzi w skład wszystkich organizmów żywych – roślin i zwierząt, które bez wody nie mogą istnieć. Dlatego uczeni, zastanawiając się nad możliwością istnienia życia poza Ziemią, najpierw na obcych globach szukają wody. Ciało człowieka zawiera około 60 proc. wody, a niektóre rośliny wodne składają się z niej aż w 95 proc. Przemiana materii i wszystkie procesy życiowe byłyby niemożliwe bez wody. Woda ułatwia zachodzenie reakcji chemicznych – jest doskonałym rozpuszczalnikiem wielu substancji. Rozpuszcza składniki gleby, nawozy i rozprowadza je do każdej komórki roślinnej. Woda rozpuszcza też cukry wytwarzane w liściu buraka i transportuje je do magazynu, jakim jest korzeń. Rozpuszcza także w żołądku składniki pokarmowe, przetwarza je, umożliwia ich przenikanie do krwi i rozprowadza po całym organizmie. Woda „zbiera” też z komórek zbędne związki chemiczne i wydala na zewnątrz.

CHEMIA, KLIMAT I PIASEK
Woda ma duży wpływ na nasz klimat, choć w naszej atmosferze jest jej stosunkowo mało. Tam gdzie wilgotność powietrza jest niewielka (np. nad pustyniami) występują duże wahania temperatur, np. między dniem a nocą. Z kolei nad morzem temperatura nie zmienia się tak drastycznie. Można powiedzieć, że para wodna jest przechowalnią ciepła. Magazynem energii, którą wysyła w kierunku Ziemi Słońce. Piasek to także sprawka wody. Woda wnika w szczeliny bloków skalnych i jeżeli tam zamarznie, to zwiększając swoją objętość rozsadza nawet najtwardszy materiał. I tak z biegiem czasu z głazów powstaje piasek. Chemia, klimat a nawet formowanie skał. Jak i z czego woda jest zbudowana, skoro tyle może? Od dawna wiedziano, że w skład wody wchodzą tlen i wodór.

Na przełomie XVIII i XIX wieku przedstawiano cząsteczkę wody jako związek atomu wodoru i tlenu. Wzór chemiczny wody to H2O co oznacza, że cząsteczka wody składa się z dwóch atomów wodoru i jednego atomu tlenu. Atomy są połączone ze sobą wiązaniami chemicznymi w następujący sposób: Trzy atomy nie leżą jednak „na jednej linii”, a to ma wielki wpływ na właściwości wody. Cząsteczki wody nie lubią być same, zwykle łączą się po 6 w większe grupy zwane asocjatami. Dlatego płatki śniegu i kryształki lodu są sześciokątnymi układami. Czysta woda jest bezbarwna, bezwonna i bez smaku, zawiera wyłącznie cząstki H2O i takiej oczywiście w przyrodzie nie spotykamy. Woda naturalna, źródlana może zawierać rozpuszczalne gazy (np. dwutlenek węgla) oraz sole nadające jej smak i często właściwości lecznicze. Woda z kranu też zawiera rozpuszczalne sole, a o ich istnieniu świadczy warstwa osadu tworzącego się na grzałce w czajniku (tzw. kamień). Morza, rzeki, jeziora, góry lodowe, śnieg, grad, mgła, rosa, deszcz – to wszystko woda, bardzo dużo wody. Z drugiej strony są miejsca na Ziemi, gdzie wody brakuje i jest ona największym, często nieosiągalnym dobrem.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.