Królewska Mość w garniturze

Adam Śliwa

|

MGN 11/2013

publikacja 15.01.2014 15:11

Nie chodzą w koronach, nie siedzą na tronie, ubierają się całkiem zwyczajnie. W Europie w siedmiu krajach jest prawdziwy król lub królowa.

Królewska Mość w garniturze TIM ROOKE /east news

Na początku XX wieku tylko trzy kraje w Europie: Szwajcaria, Francja i malutkie San Marino, nie były monarchiami. Dziś monarchii jest 12, w tym 7 królestw. W średniowieczu król miał ogromną władzę w państwie i był naprawdę ważny. Od XVI wieku niektórzy królowie, m.in. w Polsce tracili część władzy na rzecz parlamentu, a inni m.in. we Francji zyskiwali władzę absolutną. Po I wojnie światowej większość krajów stała się republikami, a królestwa (istniejące do dziś) monarchiami parlamentarnymi lub konstytucyjnymi. To znaczy, że król ma funkcję honorową i reprezentacyjną albo dzieli władzę z parlamentem, który jest od niego ważniejszy. Jest jeszcze jedna ważna rzecz. Dawniej król był pomazańcem Bożym, bo urodził się w rodzinie królewskiej albo zdobył władzę siłą. Dzisiejsze królestwa istnieją, ponieważ chcą tego mieszkańcy tych państw. Bez ich poparcia król musiałby abdykować. Dzięki temu w każdym europejskim królestwie „szefostwem” są zwykli obyw atele. Królowie mają prawo do tradycyjnego tytułu: Jego lub Jej Królewska Mość, a ich dzieci, czyli książęta, to Jego lub Jej Królewska Wysokość.

Królestwo Belgii

Władca: Jego Królewska Mość Filip I król Belgów Dynastia: Koburgowie Samodzielne królestwo powstało w 1830 roku. Belgia to jedyna monarchia ludowa, czyli król nie jest królem państwa tylko królem Belgów. Obecny król Filip I jest 7 królem, ma 53 lata. Przysięgę przed parlamentem złożył w tym roku, 31 lipca. Nie miał korony i płaszcza, tylko mundur. Żona Filipa, królowa Matylda, jest pierwszą królową urodzoną w Belgii. Jej babcią była Polka, księżna Anna Komorowska. Król Belgii jest głową państwa, może proponować ustawy, wybiera premiera ze zwycięskiej partii, nadaje tytuły szlacheckie i ordery, może usunąć rząd, decyduje o wojnie, dowodzi armią i ma prawo łaski. Następcą Filipa I będzie jego najstarsza córka Elżbieta.

Królestwo Hiszpanii

Władca: Jego Królewska Mość Jan Karol I z Bożej łaski król Hiszpanii Dynastia: Burbonowie Historia monarchii w Hiszpanii jest bardzo skomplikowana. Obecna dziedziczna monarchia parlamentarna została zapoczątkowana w 1975 roku, po śmierci gen. Franco. Królem został Jan Karol I (po hiszpańsku Juan Carlos). Z powodu burzliwej historii, pełny tytuł króla Hiszpanii to kilkadziesiąt określeń, m.in. król wysp kanaryjskich, książę Aten i Neopatrii czy arcyksiążę Austrii. Królowi przysługuje tylko prawo łaski, wyznaczanie premiera ze zwycięskiej partii; ma też prawo nie podpisać ustawy. Jest też najwyższym dowódcą wojskowym. Król Juan Carlos jest w Hiszpanii bardzo szanowany, bo po dyktatorskich rządach Franco bardzo dużo zrobił dla wprowadzenia demokracji w Hiszpanii. Jego żoną jest księżniczka grecka Zofia Glücksburg. Następcą tronu będzie książę Filip, ich najmłodsze dziecko.

Królestwo Danii

Władca: Jej Królewska Mość Małgorzata II królowa Danii Dynastia: Glücksburgowie Królestwo Danii jest monarchią konstytucyjną. Należą też do niego Wyspy Owcze i Grenlandia. To jedna z najstarszych monarchii na świecie, istniejąca nieprzerwanie od ponad 1000 lat. Duńczycy nie wyobrażają sobie innego systemu. Tradycją jest od średniowiecza, że król to mężczyzna, który na zmianę przyjmuje albo imię Fryderyk, albo Chrystian. Ale gdy okazało się, że rodzice obecnej królowej nie będą mieli syna, w 1953 roku postanowiono zmienić konstytucję. 14 stycznia 1972 roku, po śmierci Fryderyka IX na tron wstąpiła jego córka Małgorzata. Bez oficjalnej koronacji. Bo w Danii po śmierci króla, korona automatycznie przechodzi na następcę. Królowa przede wszystkim reprezentuje kraj, ale premier musi regularnie składać jej raport o stanie państwa. Królowa Małgorzata jest uwielbiana przez Duńczyków. Bardzo często chodzi z koszykiem na zakupy na targ, maluje obrazy, projektuje kostiumy teatralne i tłumaczy książki. Zilustrowała też duńskie wydanie „Władcy Pierścieni”. Po Małgorzacie na tronie zasiądzie jej syn, książę Fryderyk.

Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

Władca: Jej Królewska Mość Elżbieta II z Bożej łaski królowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz innych Jej Królestw i Posiadłości królowa, przewodnicząca Wspólnoty Narodów, Obrończyni Wiary Dynastia: Windsorowie Zjednoczone Królestwo jest monarchią parlamentarną. Elżbieta II jest głową jeszcze 15 innych państw, takich jak na przykład Australia czy Kanada. Zgodnie z zasadą „ król panuje, ale nie rządzi”, władca ma bardzo małe uprawnienia. Formalnie istnieją jeszcze przywileje królewskie, zgodnie z którymi władca jest zwierzchnikiem sił zbrojnych, może wypowiadać wojnę, zwoływać i rozwiązywać parlament, ale w rzeczywistości z większości tych praw nie korzysta już od dawna. Zgodnie z zasadą „król nie może czynić źle”, władca przed nikim nie odpowiada za swe czyny. Elżbieta II została ogłoszona królową 7 lutego 1952 roku, po śmierci swojego ojca Jerzego VI. Uroczysta koronacja – z koroną, berłem, jabłkiem, długim płaszczem i karetą zaprzężoną w konie – odbyła się 2 czerwca 1953 roku i trwała ponad 3 godziny. Dziś już 87-letnia Elżbieta jest najdłużej żyjącym monarchą brytyjskim. Następcą będzie jej syn książę Karol Filip.

Królestwo Niderlandów

Władca: Jego Królewska Mość Wilhelm Aleksander król Niderlandów Dynastia: Oranje-Nassau Królestwo Niderlandów, którego częścią jest Holandia, to monarchia konstytucyjna. W skład królestwa wchodzą też Aruba, Curaçao i Sint Maarten z Ameryki Północnej. Holendrzy, mimo że barwami ich kraju są czerwony, biały i niebieski, to bardziej przywiązani są do koloru swojej monarchii, czyli pomarańczowego (od dynastii Orańskiej). Nawet kibiców holenderskich rozpoznaje się po barwach pomarańczowych. Król, poza reprezentowaniem państwa, wygłasza co roku orędzie o aktualnej polityce rządu. Nie może w niej jednak nic zmieniać. Obecnego króla Wilhelma Aleksandra koronowano 30 kwietnia 2013 roku, po abdykacji jego matki, królowej Beatrycze. Podczas koronacji Wilhelm Aleksander nie miał korony, ale miał długi płaszcz z gronostajów. To najmłodszy król w Europie (ma 46 lat) i pierwszy holenderski król mężczyzna od 120 lat. Ale jego następcą znów będzie kobieta. Bo król ma trzy córki. Królową zostanie najstarsza, Katarzyna Amalia Beatrycze Karmen Wiktoria, która teraz ma 10 lat.

Królestwo Norwegii

Władca: Jego Królewska Mość Harald V król Norwegii Dynastia: Glücksburgowie Norwegia jest monarchią konstytucyjną. I choć rządzi parlament i rząd, król ma tu wielkie uprawnienia. Wybiera Radę Państwa, mianuje urzędników cywilnych i kościelnych i jest najwyższym dowódcą wojskowym. Ma też prawo łaski. W imieniu króla wydawane są wszystkie wyroki w państwie. Król Norwegii wręcza też pokojową nagrodę Nobla. Za swe decyzje odpowiada tylko przed Bogiem. Król Harald, zanim został władcą, startował na olimpiadach jako żeglarz. Aż 9 lat czekał, by parlament i król Olaf V pozwolili mu poślubić Sonię Haraldsen pochodzącą z „ludu”. W Norwegii, królem mógł zostać tylko mężczyzna. Dlatego to Harald objął tron, a nie jedna z jego dwóch starszych sióstr. Harald V wstąpił na tron 17 stycznia 1991 r. Następcą Haralda V jest jego syn Haakon Magnus Glücksburg.

Królestwo Szwecji

Władca: Jego Królewska Mość Karol XVI Gustaw król Szwecji Dynastia: Bernadotte Szwecja jest monarchią konstytucyjną. Król ma tu najmniejsze uprawnienia ze wszystkich europejskich władców. Utracił nawet zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi. Może jedynie reprezentować Szwecję za granicą, jest zwierzchnikiem Kościoła i wręcza Nagrody Nobla ze wszystkich dziedzin, poza pokojową. Jedynym pocieszeniem za tak małą władzę jest zapis, że za swoje czyny nie odpowiada przed nikim. Obecny król Karol XVI Gustaw jest władcą od 15 września 1973 roku. Jego żoną jest Niemka, Sylwia Sommerlath, pochodząca z „ludu”. Karol Gustaw wiedział, że ojciec nie zgodzi się na ten ślub, dlatego ożenił się dopiero po tym, jak został królem. Karol XVI Gustaw ma dwie córki i syna. Zgodnie z prawem następcą miał być jego syn książę Karol Filip, ale parlament zmienił ustawę i następcą tronu będzie księżniczka Wiktoria, najstarsze dziecko pary królewskiej.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.